Beste lezer,

Heeft u de petitie al getekend? Ja of nee, dan kan onderstaande stuk u helpen bij uw besluit. Hier spreekt een bezorgde Zeewoldenaar / Nederlander.

Met dit schrijven wil ik medeburgers de steeds dichterbij komende werkelijkheid van een datacenter voorleggen. Die werkelijkheid wordt tot nu toe met zwaar begunstigde argumenten, door de gemeente Zeewolde aan z’n burgers voorgelegd. Vooral onder invloed van wethouder de Jonge, de dataduwer, zien we een verraderlijke vertekening van het megaproject waar je als leek zomaar in een stroom meegenomen zou kunnen worden. Maar pas op, het is een eenzijdig bombardement dat vooral op de site in een soort wollige liefheid is verpakt. Met dit schrijven volgt de ‘andere kant’. Tevens wijs ik op de oprichting van een stichting (Stichting DataTruc Zeewolde) en het rondgaan van een petitie. Dat is werk van anderen, maar ik steun het van harte.

Ik probeer, met de minst mogelijke politieke belichting of achtergrond, maar wel met een vergaande verdieping in de materie (vanaf februari 2021) die andere kant in beeld te brengen. Hier spreekt een verontruste burger, geen activist. Het was 24 februari 2021 toen de gemeente naar buiten kwam met de plannen die al heel ver in voorbereiding bleken te zijn. Met de vage juichkreet: ‘wij gaan vanuit het niets Champions League spelen’, werden wij burgers half ingelicht. Ik laat deze verraderlijke kreet, deze wolf in schaapskleren, af en toe bewust terugkomen in het stuk hieronder. Wist u dat er meer dan een jaar een zwijgplicht voor wethouders, raadsleden en ambtenaren is geweest?

De aanloop en aftrap
De gemeente wil nu, na anderhalf jaar geheim smoezen dat op 19 december 2019 begon, met een mega-groot voornemen, een korte versnelling doen bij haar burgers voor het zogenaamde draagvlak. Ze roepen daarbij grote verbazing op en soms ook woede omdat het natuurlijk veel te laat is voor draagvlak. Draagvlak is geen toetje na de maaltijd. We hadden samen in de keuken moeten staan en dat is niet gebeurd. Terwijl de roep om burgerparticipatie alsmaar luider wordt in Europa, maakt deze gemeente juist een contrabeweging. Terug naar Lodewijk de 14e. De burgers, boeren, de journalisten en zelfs ten dele de raadsleden werden in het proces buitenspel gezet en waren eenvoudige ballenjongens bij een wedstrijd die al gespeeld leek. En nu krijgen de ballenjongens slechts een ruime maand om een vraag te stellen. Bij die vragen past een door de gemeente zorgvuldig gekozen regie van antwoorden. De wethouder spreekt nooit met een opponent of het volk of een journalist in dialoog maar zijn boodschappen zitten altijd in een éénrichtingsarrangement: de website, een videoboodschap of antwoorden op een serie voorgekauwde vragen. Wat een heel klein beetje in de buurt van een dialoog kwam was de 29 maart 2021-avond voor bezorgde Zeewoldenaren waar wethouder de Jonge tegen alle verwachtingen in niet in het forum zat. Ik zag zelf dat de avond voor de helft werd bezet met powerpoint waarbij de uitleg ofwel oppervlakkig was of juist heel diep waarbij er info werd gegeven alsof je een monteursinstructie als toekomstig werknemer tegemoet ging. De bezorgde vragen, de ethische vragen, de vragen over de toekomst zaten opnieuw in de verdrukking en het lijkt er dus op of het zwijgspel nog half door loopt.

Als je vanaf het begin geen draagvlak hebt gewenst en nooit kaarten hebt uitgewisseld kun je in het spel niet ineens ‘KWARTET’ roepen. De gemeente voelt dat ze te laat is en daarom wordt voor draagvlak de laatste truc ingezet: de burgers in slaap wiegen. Het middel daarvoor is het sprookjesboek. Dat boek staat op de website en er wordt iedere avond uit voorgelezen met een laatste zin die luidt: ‘ga maar rustig slapen lieve burgers van Zeewolde’…’ en de tanks rolden midden in de vroege ochtend de stadswallen binnen. Heeft u wel eens gekeken naar die site? We zien molentjes, groene kleurtjes, een blauw meer, een vogeltje, een samenwerkingssymbool, een wijze uil, meisjes die wiskundeles krijgen, woordjes als duurzaamheid, groen, community programma, te mooi om waar te zijn. Dit is dus die wolf in schaapskleren en de gemeentelijke manier om draagvlak te creëren. Ik ben van plan hieronder de schaapsvacht van de wolf af te trekken. Alhier.

Voor de mensen die nog geen idee hebben van het beeld van een datacenter en het terrein, hier even het korte beeld van het aanzicht en de sfeer. Als je de omtrek fietst is het 2 kilometer lang en 850 meter breed. Het is schrikbarend groot! Het beslaat 4/5e bijna Monaco. De hallen van 20 meter hoog (ruim 6 etages hoog!), hebben het aanzien van een bunker of een gevangenis, het terrein heeft het aanzien van een kazerne omzoomd met drie meter hoge hekken en aan de poort een slagboom. Er komen bewaking, camera’s, vast ook honden, een weegschaal waar je bij binnenkomst op wordt gewogen met de bedoeling met hetzelfde gewicht het gebouw weer te verlaten. Zo niet, dan volgt er een fouillering. Voor dat laatste hoef je niet bang te zijn want je komt er echt niet zomaar in. Dit beeld wordt door de wethouder niet geschetst maar het is wel de realiteit. De wethouder verdoezelt dit beeld met beeldspraken als: ‘We gaan voorsorteren op de toekomst’.

A. Direct afwijzing van een datacenter

Onder A noem ik de argumenten die directe afwijzing rechtvaardigen. Helaas te weinig door politieke partijen nog doorzien, maar misschien komt dat nog. Bij B volgen nog andere ernstige bezwaren maar hebben iets meer het karakter van ‘als…. dan’. Als er geen windmolens in het Wolderwijd komen dan……..’ zoals sommige partijen zich helaas opstellen. Neemt niet weg dat er bij B ernstige bedreigingen en twijfels in beeld komen.

1. Ergens in het concept bestemmingsplan staat: we gaan met dit datacenter de internationale markt op en dat is tevens de zin die het center niet nodig maakt. Ik hoop dat de zin er nog staat want er wordt wel eens wat vanuit een strategie weggestreept. Het datacenter in de Wieringermeer had op z’n website staan dat ze Zuid-Europa, Noord-Afrika en het Midden Oosten bedienen met datastalling maar die info is weggehaald. (daar krijg je lastige vragen over) In Nederland hebben de grote miljardairs ontdekt dat je goedkoop, veilig, stabiel, gesubsidieerd en met een virtueel groen imago zaken kunt doen mits je een meegaand bestuur vindt. Dat hebben meer miljardairs ontdekt en dat is de reden dat Nederland inmiddels het meest intensieve datacenterland van Europa is geworden en nog verder wil uitbreiden. Wij datastallen voor allerlei landen, ver van ons vandaan. Dat geeft een ongewenste lusten- en lastenverdeling binnen Europa. Het kan toch niet zo zijn dat een milliseconde snellere verbinding van Zeewolde met Amsterdam, dan Polen met Amsterdam bepalend moet zijn voor de plaatsing van een center in Zeewolde??? Ik hoop niet dat deze gemeente dit plan omhelst omdat een reus een ‘goed verdienende markt’ in Zeewolde ziet, en daarbij geen belasting op verdiensten afdraagt? Akkoord, er zijn datacenters nodig maar om maar voetstoots aan te nemen dat wij op dit gebied koploper moeten worden is waanzin en vervuilt ons land onnodig. Dus geen datacenter zonder noodzaak.

2. Met deze enorme stroomslurper verbreken we onze lijn op weg naar verduurzaming die in akkoorden staat en waar we ons ook aan moeten houden. Een datacenter in je regio laat je vele treden op de ladder zakken in het niet-fossiele stroomverbruik. Dat wordt heel anders uitgelegd maar daar trapt een weldenkend mens niet in. Nog maar eens die uitleg. Het datacenter ‘drinkt’ grijze stroom. Dat is in Nederland nog altijd vrij donker grijs. We bungelen wat groene stroom betreft onderaan op de Europese ranglijst. (slechter dan Hongarije!). De gigant wil die donkergrijze kleur voor z’n imago niet maar hij eet het wel. Op papier (maar niet in het echt!!) trekt hij zichzelf naar groen door middel van groencertificaten. Dat is hele foute handel maar ja, het bestaat. Met die handel koop je virtueel groen in. Maar als de één het koopt dan is het weg voor de ander. Je neemt het dus weg voor een andere Nederlander. Het is vestzak-broekzak werk. De datareuzen in Nederland maken ons donkerder grijs dan we waren toen ze zich nog niet hadden gevestigd. De gemeente Zeewolde sprak nog in 2017 uit dat het wat nieuwe hernieuwbare energie betreft een omvang van 200% nastreefde. Die voornemens worden nu plotseling weggedrukt of van nieuw commentaar voorzien. Dus geen datacenter vanwege: stroom slurpen, subsidie profiteren, landelijke en regionale klimaatakkoord verstoren.

3. Een datacenter is een miljardenbedrijf met een miljardenmacht. Daar horen advocaten bij, ijzersterke contracten waarin bijsturen niet meer mogelijk is. Bij een eventueel conflict, of een gezondheidsdreiging voor Zeewolde of de regio, of een vermeende overtreding is de gemeente geen partij, machteloos. De invloed van de Amerikaan staat op gespannen voet met de zelfbeschikking van de gemeente. Middelen om bijvoorbeeld tijdelijke sluiting op te leggen, of een overtreding te bestraffen kunnen zelfs voor hoger gezag, rechters of controlerende instanties juridisch ongrijpbaar zijn. Voor die ongrijpbaarheid zorgt de miljardair doorgaans middels listige contracten wel voor. Binnen die hoge hekken heerst er een Amerikaanse industriële sfeer. Dus geen datacenter want dat zal leidt tot een onwenselijk machtsverschil met de gemeente.
       3a. Het machtsverschil werkt al in de voorbereidingsfase. De gemeente heeft 13 miljoen plankosten begroot en van die koek is al aardig gegeten vóór de beslissing en de vergunning. Daarmee legt het zichzelf al een druk op die neigt naar ‘doorgaan’ op de ingeslagen weg. Dit zou met kleinere bedrijven veel minder druk geven. Ook raadsleden voelen zich ongemakkelijk  met de reeds ingeslagen weg. Het belemmert het vrij en moedig denken als je al 4000 pagina’s schrijft en je hele campagne mobiliseert alsof er al groen (zeg maar grijs) licht is gegeven. Het denken in ‘goed doen voor het dorp’ wordt vertroebeld door zaken te doen met een veel te grote jongen. Dus geen datacenter want het zet het overwogen, onafhankelijk meedenken en meebeslissen onder druk.

4. Het datacenter levert in één keer z’n monsterlijk volumineuze inbreng. In volume totaal niet passend bij een klein dorp. Alle opbouw naar een geleidelijke industriële inkleuring van het bedrijventerrein met meer aandacht voor positionering, uiterlijk, landschappelijke inpassing enz. is totaal weg. Dus geen datacenter want het neemt iedere opbouw uit handen. Het is een alles of niets actie.

5. Het datacenter brengt winst naar Amerika, levert per vierkante meter om raadselachtige redenen minder op dan ieder ander kleiner bedrijf. We houden dus slechts OZB en leges over. Dat had een optelsom van kleinere bedrijven ook kunnen brengen. Dus geen datacenter vanwege de relatief kleine opbrengst. Met zoveel op te lossen problemen (zie verder) is er alle reden direct nee te zeggen. De gemeentelijke rekensom in deze is heel wankel. In het exploitatieplan zie je de totale bedragen oplopen tot bijna 150 miljoen euro dat er met dit plan gemoeid is. De grond wordt te goedkoop aangeboden en de gemeente houdt tenslotte als resultaat slechts 3,3 miljoen over. Dat ziet er niet zakelijk uit en daar zitten dus enorme risico’s aan verbonden.

6. De miljardair is in principe lokaalvijandig. In weerwil van allerlei gemeentelijke roze wolkjes met maatschappelijke verbindingen (zie site), educatie, community program, non-profit inspanningen enz. blijkt iedere keer (praat eens met iemand uit de Wieringermeer) dat ze niets op hebben met de lokale sfeer. Ze zijn keihard, een ambtenaar van het Heemraadschap wordt weggejaagd. Naïef is dat je denkt dat het hier heel anders zal gaan. Dus geen datacenter omdat de reus niets met lokaal heeft.

7. Wij maken onze politieke afweging bij het aandienen van een datacenter op het aangediende volume (2020). Maar wat zien wij? Het datacenter heeft ruim drie keer zoveel terrein als gebouw. Dat doet een goede zakenman niet. Maar bij Amazon of Facebook werken geen slechte zakenmensen. Opnieuw laat de Wieringermeer met weerzinwekkende voorbeelden bij 2 vestigingen zien wat er als terugkerend patroon gebeurt. We kennen inmiddels onze pappenheimers. Het center breidt binnen de kortste keren binnen z’n hekken uit zonder vergunnings-en M.E.R. verplichtingen. Dat kan blijkbaar zonder? Telkens wordt dit gedaan en dat leidt vaak tot bijna ‘ volume verdubbelingen’. Dat had nooit kunnen gebeuren met kleinschalige bedrijven. Dus geen datacenter vanwege het onomschreven uitbreidingsgevaar.

8. Het datacenter zou door onverwachte technologische ontwikkelingen die niemand ziet aankomen onrendabel kunnen worden. Dat zou voorts kunnen leiden tot afstoting wegens een exploitatietekort of faillissement. Nergens houdt de gemeente rekening met ontmantelings- en verwijderingskosten. Dit is schadelijk en risicovol voor de gemeente. Dus geen datacenter vanwege een groot risico.

B. Gevaren en twijfels rond datacenter in essentiële onderdelen.

Op talloze onderdelen valt heel veel aan te merken en vormen onderdelen een bedreiging voor de omgeving. Dat is een lange lijst. Het is jammer dat er een aantal politieke raadsleden niet al bij het eerste niveau hun hoofdmotief vinden om volledig af te keuren en dus tegen te zijn. Zij voorzien hun opmerkingen heel veel van mitsen en maren met het gevaar dat er ofwel door de gemeente ofwel door de grote jongen geplamuurd gaat worden, niet contractueel beloofd, zonder sanctieprincipe dingen wordt toegezegd of er wordt door de gemeente gezegd: “dat nemen we nog met de initiatiefnemer op’. Op het moment dat je als politieke partij vindt dat er een paar belangrijke maren en mitsen zijn opgelost zou je daarna ja kunnen zeggen en niets om handen hebben als veel dingen niet gaan zoals beloofd. De Wieringermeer heeft op dit vlak honderden voorbeelden met als resultaat: een zwaar teleurgestelde burgerij die bovendien ontdekt dat het vestigen van één datacenter de volgende 6 luidt. De Wieringermeer is intussen verfoeilijk lelijk aan het worden.

Ik neem hier wat deelbedreigingen op de keper en voeg er aan toe dat bij de gemeente in z’n verhaal nog heel weinig exact is. Heleboel dingen worden nog opgenomen met de initiatiefnemer, bij de waterinname staat dat er op piekdagen 54 kuub per uur wordt genomen, maar daarmee weten wij niets van een jaargemiddelde. Dan weer verwacht de gemeente dingen met een positief gevoel, dan weer wordt dit datacenter heel anders dan de Wieringermeer omdat de techniek zoveel beter is geworden (2 datacenters in de Wieringermeer zijn in 2015 en 2020 gaan draaien. Toch niet heel lang geleden!!) , dan weer blijken dingen uit onderzoek, zonder te verwijzen en in die taal moet de gemeenteraad 24 juni beslissen en wij onze zienswijze voor 7 april inleveren. Een ander kwalijk punt is dat we nergens een streng sanctieprotocol lezen of een middel de tent te mogen sluiten. Al met al een oneerlijk speelveld voor de burger om voor de beslissingsdatum Champions League te spelen. Niettemin volgt hier een lijst met bezwaren en twijfels. zonder volledig te kunnen zijn want het is een enorme lijst.

Watergebruik
Er wordt een onjuiste voorstelling van zaken gesuggereerd door de gemeente met de info dat het koelwater voor verwarmingsdoeleinden gebruikt kan gaan worden. Zelfs Harderwijk en andere delen van de polder worden in een mogelijk profijt betrokken. Het rendement is al in de uitgangssituatie zeer gering maar helemaal voor plekken die 10 kilometer voorbij de wateruitlaat liggen. De 27 graden na koeling is een onrendabele warmte, (maar verstoort wel de natuurlijke watertemperatuur in de Hoge Vaart!) dat is ook in de Wieringermeer bewezen en kan niet worden afgedaan met: we zijn technisch veel verder dan zij. Zij lozen deze warmte uiteindelijk in de Waddenzee. De wethouder spreekt zichzelf ook telkens tegen in deze. We horen dat water nooit meer dan 5 graden warmer mag uitstromen dan het opgenomen wordt voor het koelingsproces. Hoe kan dan water in de winter met 27 graden uitstromen voor warmtedoeleinden? Het is al met al een warrig verhaal en geeft ons totaal geen garantie of zekerheid voor het eindresultaat in 2027 of 2028.

De werkgelegenheid Het werkgelegenheidselement wordt zeer beloftevol maar onwaarachtig voorgeschoteld aan Zeewolde en de regio. De gemeente spreekt over ruim 412 werknemers. Opnieuw haal ik de Wieringermeer er bij waar een perspectief van iets meer dan 1050 werkplekken werd ingeschat bij de ontwerpplannen. Het zijn er thans 125 en lang niet allemaal mensen uit de streek. Bekend is dat een modern hyperscale gerobotiseerd datacenter minder dan 100 mensen werkend herbergt. Dat omvat heel veel bewakings- en onderhoudspersoneel. Niks mis mee maar het idee van een werkgemeenschap waar tientallen ingenieurs, hoog opgeleide ITC-ers en professoren de campus oversteken op weg naar een gezellig kopje koffie……, sorry gemeente, je geeft hier een valse

voorspiegeling van zaken. De belofte van werk voor hoog opgeleiden is ook speculatief. Besturing door hoog opgeleid IT personeel vindt dikwijls plaats vanuit India, Amerika of Canada. Het brengt Zeewolde nauwelijks iets. Kortom de beloofde kwantiteit klopt niet, de beloofde kwaliteit klopt niet.

Het beeldkwaliteitsplan geeft een vertekend beeld. Een groene omheining kan onmogelijk 20 meter hoge hallen landschappelijk doen inpassen. Dat gaat niet met coniferen, boompjes en graszaad. Het center krijgt in werkelijkheid een groot-industriële uitstraling met hekwerken, schoorstenen met rookpluimen, een immens groot transformatorgebouw van 40 meter hoog en ga zo maar door. Dit beeld blijkt niet uit de beschrijving. Het hele complex is onmogelijk landschappelijk in te passen. Vanaf de Knardijk kijk je niet op iets neer maar met nekpijn tegen iets aan. En dat iets heeft het karakter van een bunkercomplex. De gebiedskarakteristiek wordt volledig verstoord met dit gedrocht.

Alles is groot en mega aan dit center. Dat betekent ook dat de voorzieningen mega zijn en dat wordt maar weinig uitgelicht door de gemeente, in kosten niet en in uiterlijk effect niet. Alle aanvoerkabels zijn tien keer dikker dan elders. Bij de bouw moeten er 200.000 vrachtwagenbewegingen met aarde af- en zandaanvoer gedaan worden en zo zijn er tientallen ‘vergrotingen’ te noemen die in de mist van ‘wie betaalt, die bepaalt’ een onduidelijk verantwoordelijke opleveren. Hoe hoog zijn de kosten voor rijk, provincie of gemeente in dat ‘bedienen’ tot de voordeur? Het exploitatieplan laat ons hierin behoorlijk in het ongewisse. Het risico dat het op het Zeewoldens budget gaat drukken is reëel aanwezig.

Onvoldoende wordt aangegeven, of de opsomming van chemicaliën die zich in het lozingswater bevinden uiteindelijk natuurbelastend gaan werken. Er zijn een stel aannames zonder proeftuin of laboratoriumonderzoek. Dit zou andere ondernemers of boeren kunnen schaden. Nergens zien we een sanctieprotocol bij overtreding van normen. Daar komt bij dat alle rekenmodellen en goedkeuringen zijn gebaseerd op het operationele volume zoals dat aangevraagd is. Overschrijdingen hierin slaan dan op watergebruik, looswaterbestanddelen, stroomverbruik, waterreserves, aggregaatcapaciteit en draaiuren, licht en geluidseffecten en wellicht veel meer dan ik als amateur overzie. Maar de kans dat dit datacenter uit gaat breiden is levensgroot. Die mogelijkheid is bij de rapportage door de gemeente achterwege gebleven.

Het is onbegrijpelijk dat de gemeente de grond wil verkopen voor € 70,- / m2 terwijl de grondwaarde op Trekkersveld ca € 115,- / m2 waard is. Het argument dat Zeewolde er geen winst op hoeft te maken is vreemd. Hoeft dat op het bedrijventerrein ook niet? Er komt een techgigant, als deze niet de normale prijs wil betalen, dan is dit een reden temeer om deze hier niet te wensen.

De reus bouwt een waterreserve voor koeling op voor 48 uur. Dat is gelet op de

toenemende droogtemaanden met hittegolven in Nederland een zeer beperkte voorraad. Wat gebeurt er als het waterreservoir bij het datacenter bij droogte of een zeer warme Hoge Vaart op raakt? Wat gebeurt er bij beregeningsverboden voor boeren? Dient zich geen ongewenste voorkeursbehandeling aan? De gemeente doet het af met: er zijn nog nooit beregeningsverboden geweest in onze polder. Blijft dat zo? Naïef om dat met een sterk veranderend klimaat te denken.

Het datacenter zal voor lichtvervuiling en geluidshinder zorgen. Ook hier wordt wat we er over lezen, afgegaan op overlast die nét onder de normen blijft maar het is al vaker opgemerkt: nergens een sanctieprotocol.

Er zijn nog veel meer bezwaren te bedenken als je je verdiept in de materie. Ik moet het (ook door de haast richting de sluitingsdatum van een Zienswijze (dinsdag 6 april voor het laatst) hier bij laten. Hoop niettemin dat bovenstaande u heeft geholpen bij uw beeldvorming. De net opgerichte stichting (Stichting DataTruc Zeewolde op 2 april 2021) heeft tot doel een belangrijkere speler te worden bij de gemeente dan een particulier. De stichting, bestaande uit drie mensen, heeft uit eigen zak de notariskosten betaald (675,- Euro)
Als daar met wat schenkingen aan bijgedragen kan worden dan heel graag.

Gerrit van der Heide

Correspondentie: datalucht@gmail.com